مکان ويژگيهاي شناختهشدهيي دارد که همة متفکران پذيرفتهاند؛ مانند اينکه مکان ظرف متمکن است، متمکن مکان را پر ميکند؛ امکان ندارد دو متمکن در يک زمان و در يک مکان وجود يابند، متمکن ميتواند با حرکت مکان را طلب کند يا آن را ترک کند، مکان، قابل انقسام به مکانهاي کوچکتر اس چکیده کامل
مکان ويژگيهاي شناختهشدهيي دارد که همة متفکران پذيرفتهاند؛ مانند اينکه مکان ظرف متمکن است، متمکن مکان را پر ميکند؛ امکان ندارد دو متمکن در يک زمان و در يک مکان وجود يابند، متمکن ميتواند با حرکت مکان را طلب کند يا آن را ترک کند، مکان، قابل انقسام به مکانهاي کوچکتر است و... ازاينرو، وجود مکان در خارج امري بديهي تلقي شده است. اگر اختلافنظري وجود دارد، در ماهيت مکان است؛ اينكه آن شيئي که داراي ويژگيهاي پيشگفته است، چيست. در اين ميان، آرائي وجود دارد که بوضوح با برخي از اين ويژگيها سازگاري ندارد و از اينرو مردود شناخته شده است؛ مانند اينکه مکان جسم همان مادة جسم يا همان صورت آن است و... . رأي ارسطو بيش از همه مقبول افتاده و فارابي و ابنسينا آن را پذيرفتهاند. ايشان برآنند که مکان سطح دروني جسم حاوي است که با سطح بيروني جسم محوي مماس است. پس از اين رأي، نظري که مکان را بعد مجرد ميداند در ميان فيلسوفان نامدار طرفداراني دارد. رأي برخي متکلمان مبني بر اينکه مکان همان فراغ متوهم است، چون همان قول به خلأ است، از نظر فيلسوفان مردود است. سرانجام، با ديدگاه فيلسوفان متأخرتر مواجهيم که مکان را به حجم تأويل كردهاند.
پرونده مقاله
يكي از مباحثی که در طول تاریخ فلسفة اسلامی مورد بحث و بررسی بوده، امکان یا امتناع وجود خلأ است. مسئله اینست که آیا میتوان مکان یا فضايی در نظر گرفت که هیچگونه جسمی در آن نباشد؟ ارسطو از نخستین فیلسوفانی است که به نقادی نظریة خلأ پرداخته و استدلالهايی در اينباره ارائه كر چکیده کامل
يكي از مباحثی که در طول تاریخ فلسفة اسلامی مورد بحث و بررسی بوده، امکان یا امتناع وجود خلأ است. مسئله اینست که آیا میتوان مکان یا فضايی در نظر گرفت که هیچگونه جسمی در آن نباشد؟ ارسطو از نخستین فیلسوفانی است که به نقادی نظریة خلأ پرداخته و استدلالهايی در اينباره ارائه كرده است. ابنسینا نيز بپيروي از ارسطو، به بحث و استدلال در اينباره پرداخته است. این براهین از حيث تساوی یا تفاوت نداشتن ابعاد خلأ، متحرک و ساکن نبودن اجسام در خلأ، حرکت قسری در هوای آزاد و زمانی نبودن حرکت اجسام در خلأ اقامه شدهاند. فخر رازي اشکالات متعددی بر این براهین وارد دانسته که این پژوهش به بررسي نقادانه آنها ميپردازد.
پرونده مقاله