خطوط کلی آثار رجبعلی تبریزی و گذار به مکتب نومشائی (معرفی تحلیلی آثار قلمی یا تقریرات دروس حکیم)
محورهای موضوعی : ریشه‌شناسی واژگان (اتیمولوژی) فلسفی
1 - دانش‌آموخته دكتری فلسفه و كلام اسلامي دانشگاه تهران، تهران، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
رجبعلي تبریزی پس از تحصیلات مقدماتی به سلوک شرعی و تهذیب نفس پرداخته، سرانجام در اصفهان به حلقة درس حکیم میرفندرسکی پیوست. اغلب تذکره‌نویسان به طهارت نفسانی و تمحض تبریزی بر طبیعیات، منطق و فلسفه اذعان دارند و تنها برخی همچون صاحب ریاض العلماء، او و برخی شاگردانش را به عدم تسلط بر ادبیات عرب متهم کرده‌اند. حکیم تبریزی از منتقدان جدی تفکر صدرایی است. او بدین منظور، به بسط ادبیات مشائی، بازخوانی برخی قواعد آن و طرح برخی اصطلاحات نو پرداخت تا بستر تحلیل مسائل جدید در قالب «حکمت نومشائی» فراهم گردد. در عین حال، او چندان به کتابت آموزه‌های خویش اهتمام نمیورزید و بیشتر اوقات وی به سلوک فردی، تدریس معقول و تربیت شاگردان سپری ميشد؛ از اینرو برخی شاگردان فاضل وی، ـ بويژه پیرزاده، قوام‌الدین رازی و محمدسعید حکیم ـ تقریرات دروس حکیم و یادداشتهای علمی وی را تدوین کرده‌اند. رسالة اثبات واجب، الاصول الآصفیة، المعارف الإلهیة، مصنفات قوام‌الدین رازی و شرح توحید صدوقِ قاضی سعید؛ اهم منابع پژوهش در باب مکتب نومشائی حکیم تبریزی بشمار می آیند. در اینباره، گزارشهای اصحاب تراجم و برخی آراء مصححان و پژوهشگران معاصر نیز ارزیابی شده‌اند.
Rajab‘alī Tabrīzī became involved in religious wayfaring and purification of the soul after his preliminary studies and, finally, joined the classes of Ḥakīm Mīr Fendereski. Most biographers acknowledge Tabrīzī’s inward purification and mastery over physics, logic, and philosophy, and only a few of them, such as the writer of Riyāḍ al-‘ulamā and some of his students, have accused him of not having mastery over Arabic literature. Ḥakīm Tabrīzī, who lived about 30 years after Mullā Ṣadrā, was one of the serious critics of Sadrian thought. In doing so, he expanded the Peripatetic literature, reinterpreted some of its principles, and introduced a number of new terminology so that a cradle could be provided for the analysis of new problems within the framework of Neo-Peripateticism. However, he did not try to record all his teachings in writing and spent most of his time on individual wayfaring, teaching intellectual sciences, and training his students. Therefore, some of his knowledgeable students, particularly Pirzādeh, Qawām al-Dīn Rāzī, and Muḥammad Sa‘īd Ḥakīm, transcribed his teachings and scientific notes. The treatise of Ithbāt al-wājib, al-Uṣūl al-aṣfīyah, al-M‘arīf al-ilāhīyyah, Muṣannafāt-i Qawām al-Din Rāzī, and Sharḥ-i Tawḥīd Ṣadūq by Qāzī S‘aīd comprise the most important research sources on Ḥakim Tabrīzī’s neo-Peripatetic school of philosophy. The reports of translators and the ideas and theories of some contemporary editors and researchers have also been evaluated in this paper.