علم‌النفس از منظر ابنسينا و ابن‌مسكويه
محورهای موضوعی : ریشه‌شناسی واژگان (اتیمولوژی) فلسفیسيداحمد حسيني 1 * , مريم گماري 2
1 - دانشگاه شهيد مدني آذربايجان
2 - دانشگاه شهيد مدني آذربايجان
کلید واژه: نفس ارتباط نفس با بدن قواي نفس ابن‌مسکويه افلاطون ارسطو ,
چکیده مقاله :
مهمترين مبناي فلسفه اخلاق ابن‌مسکويه را نفس‌شناسي او تشکيل ميدهد. ابن‌مسکويه در بحثهاي خود در ارتباط با اخلاق، درصدد شناساندن ويژگي منحصر بفرد انسان است. او اثبات ميکند که در انسان چيزي وجود دارد برتر از بدن جسماني و آن نفس است. انسان بکمک نفس ناطقة خود ميتواند به حيات متعالي ـ آنگونه که شايستة مقام انسانيت است ـ دست يابد. ابن‌مسکويه براي ارائه ديدگاه خود مبني بر چگونگي دستيابي انسان به سعادت، نخست نفس مجرد انساني را اثبات ميکند و سپس به بيان ويژگيهاي منحصر بفرد نفس انساني ميپردازد. اما از آنجا که تطبيق و مقايسه به شناخت بهتر نظريات فلسفي کمک ميکند، براي شناخت هرچه بهتر نظريات ابن‌مسکويه، انديشه‌هاي او را در مقايسه با نفس‌شناسي ابنسينا قرار داده‌ايم. در نوشتار حاضر نفس از نظر ابن‌مسکويه و ابنسينا بررسي ميشود و در ذيل آن به چيستي نفس، وجود، حدوث، ارتباط آن با بدن، قواي نفس و بقاي آن اشاره ميگردد.
The most important basis of Ibn Miskawayah’s philosophy of ethics is his psychology. In his discussions of ethics, he intends to introduce the exclusive characteristic of human beings; he demonstrates that there exists in Man something superior to the corporeal body, namely, the soul. By means of their rational soul, human beings can attain a transcendent life as befits the station of being a human. In order to present his view of the quality of Man’s access to happiness, Ibn Miskawayah initially proves the existence of the immaterial human soul and then explains its exclusive features. However, since a comparative study contributes to a better understanding of philosophical theories, the writers have introduced Ibn Miskawayah’s psychological theories in comparison to those of Ibn Sina. The present paper examines the concept of the soul in the views of these two distinguished philosophers and also refers to the whatness of the soul, existence, origination, the soul-body relation, and the faculties and subsistence of the soul.
ابنسينا، الاشارات و التنبيهات، ترجمة حسن ملکشاهي، تهران، انتشارات سروش، 1388. #
ابنسينا، الهيات النجاة، ترجمة سيديحي يثربي، قم، بوستان کتاب، 1385. #
ابنسينا، النفس من کتاب الشفاء، تحقيق حسن‌زادة آملي، قم، لمکتب الاعلام الاسلامي، 1417ق/ 1375. #
ابنسينا، طبيعيات دانشنامة علايي، مقدمه و تصحيح سيدمحمد مشکوه، همدان، دانشگاه بوعلي سينا، 1383. #
ابنسينا، رسائل، ترجمة ضياء‌الدين دري، تهران، انتشارات مركزي 1360. #
ابن‌مسکويه، احمد، الفوزالأصغر، تصحيح مجيد دستياري، قم، انتشارات آيت اشراق، 1388. #
ابن‌مسکويه، احمد، تهذيب الاخلاق، قم، انتشارات بيدار، 1412ق. #
اخوان الصفا، رسائل اخوان الصفاء و خلان الوفاء، بيروت، الدارالاسلامية، 1412ق. #
ارسطو، دربارة نفس، ترجمة عليمراد داودي، تهران، انتشارات حکمت، 1378. #
ارسطو، متافيزيک، ترجمة شرف‌الدين خراساني، تهران، انتشارات نشر گفتار، 1366. #
افلاطون، دورة آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفي و رضا کاوياني، تهران، انتشارات خوارزمي، 1367. #
کاپلستون، فردريک، تاريخ فلسفه، ج1، ترجمة سيدجلال‌الدين مجتبوي، تهران، انتشارات سروش، 1385. #
گاتري، دبليو. کي. سي، فلاسفة يونان، ترجمة حسن فتحي، تهران، انتشارات فکر روز، 1375. #