Historical Roots of the Doctrine of the Trans-Substantial Motion
Subject Areas : Geneology of philosophical schools and Ideas
1 - Associate Professor, Islamic Philosophy and Kalam Department, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran
Keywords: Motion, renewal of the world, trans-substantial motion, world of nature, historical roots, Mullā Ṣadrā,
Abstract :
Undoubtedly, the interpretation of the truth of the world of nature is one of the basic discussions in philosophia prima and has always been debated since the rise of philosophy and gnosis. Based on the doctrine of trans-substantial motion, Mullā Ṣadrā has equated the whole world of nature with motion and becoming and confirmed its essential motion towards the world of stability. However, the question is whether this theory is a completely innovative one, or it has a historical background. Following a descriptive-analytic approach, the present paper demonstrates that this problem is not unprecedented, and some philosophers in ancient Greece believed in the motion of all existents in the world of nature. In the Islamic world, some philosophers only believed in motion in the realm of accidents and tried to reject the theory of the trans-substantial motion based on some discussions and arguments. However, some others view the world from a different angle and, following a gnostic view and through resorting to intuitive experiences, considered the whole beings to be capable of renewal. Based on this available treasure of knowledge and under its influence, Mullā Ṣadrā revised and reintroduced the doctrine of the trans-substantial motion in conformity with his own ontological philosophy. Next, by proving it and placing it at the foundation of several philosophical problems, he presented a new theory following a macro-approach, based on which he divided being into two fixed and changing parts. Then, relying on this division, he arrived at certain conclusions regarding some general affairs and theological problems.
قرآن کریم.
ابن¬سینا (1360) فن سماع طبیعی، ترجمۀ محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر.
ابن¬سینا (1363) الشفاء، الالهیات، تهران: ناصر خسرو.
ابن¬سینا (1364) النجاة، تهران: مرتضوی.
ابن‌عربی، محیی‌الدین (1370) فصوص الحکم، با تعلیقات ابوالعلا عفیفی، تهران: الزهراء.
ارسطو (1389الف) سماع طبیعی (فیزیک)، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
ارسطو (1389ب) مابعدالطبیعه (متافیزیک)، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
افلاطون (1374) جمهور، ترجمۀ فؤاد روحانی، تهران: علمی و فرهنگی.
افلاطون (1390) ضیافت، ترجمۀ محمدعلی فروغی، تهران: مرز فکر.
بورمان، کارل (1389) افلاطون، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
بهمنیار (1375) التحصیل، تصحیح مرتضی مطهری، تهران: دانشگاه تهران.
پیترز، اف.ای. (1383) «پیشینۀ یونانی و سریانی»، در تاریخ فلسفۀ اسلامی، ج1، ترجمۀ سیدمحمد حکاک، تهران: حکمت.
جوادی آملی، عبدالله (1393) رحیق مختوم، ج12 و 13، قم: اسراء.
حسن¬زاده آملی، حسن (1390) هزار و یک کلمه، ج4، قم: بوستان کتاب.
حسن¬زاده آملی، حسن (بی¬تا) گشتی در حرکت، تهران: رجاء.
خراسانی، شرف¬الدین (1370) نخستین فیلسوفان یونان، تهران: سازمان انتشارت و آموزش انقلاب اسلامی.
سبزواری، ملاهادی (1368) «تعلیقات اسفار»، در ملاصدرا، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، قم: مصطفوی.
سبزواری، ملاهادی (1422ق) شرح المنظومة، تصحیح و تعلیق حسن حسن¬زاده آملی، ج4، قم: ناب.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1372) المیزان فی تفسیر القرآن، ج1و15، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
فخری، ماجد (1388) سیر فلسفه در جهان اسلام، ترجمۀ مرتضی اسعدی و همکاران، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
فروزانفر، بدیع¬الزمان (1382) شرح مثنوی شریف، جزء نخستین و دوم از دفتر اول، تهران: علمی و فرهنگی.
فلوطین (1366) دوره آثار فلوطین، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
گاتری، دبلیو.کی.سی (1376) تاریخ فلسفه یونان، ج5، ترجمۀ مهدی قوام صفری، تهران: فکر روز.
گاتری، دبلیو.کی.سی (1388) فیلسوفان یونان از طالس تا ارسطو، ترجمۀ حسن فتحی، تهران: علم.
گمپرتس، تئودور (1375) متفکران یونانی، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
لطفی، محمدحسن (1366) «یادداشت مترجم»، در دورۀ آثار فلوطین، تهران: خوارزمی.
ملاصدرا (1368) الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، قم: مصطفوی.
ملاصدرا (1382) الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تصحیح و تعلیق سیدجلال¬الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
ملاصدرا (1385) اسرار الآیات، تحقیق سیدمحمد موسوی، تهران: حکمت.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1389) مثنوی معنوی، تهران: ذهن آویز.
نوری، ملاعلی (1385) «تعلیقات بر اسرار الآیات»، در ملاصدرا، اسرار الآیات، تحقیق سیدمحمد موسوی، تهران: حکمت.
یثربی، سیدیحیی (1379) عیار نقد، تهران: پایا.
یزدان‌پناه، یدالله (1390) حکمت عرفانی، قم: مؤسسۀ امام خمینی.