قاعده «الحق ماهيته إنيته» در سنت اسلامي و فلسفه يوناني
محورهای موضوعی : ریشه‌شناسی مکاتب و آراء فلسفی در ادوار قدیم و جدید
هدي حبيبي‌منش
1
(دانشگاه ايلام )
شمس‌الله سراج
2
(دانشگاه ايلام )
کلید واژه: ماهيت وجود واجب‌الوجود ارسطو افلوطين روايات اسلامي فلسفه اسلامي,
چکیده مقاله :
مسئله عينيت وجود و ماهيت در واجب تعالي که در آثار فلاسفه مسلمان با تعبير «الحق ماهيته إنيته» بيان شده و بعنوان يک قاعده فلسفي به آن پرداخته ميشود، مسئله‌يي است که بزرگان حکمت اسلامي تفاسير و نتايج متفاوتي از آن ارائه داده‌اند. بي‌شک آراء فلاسفه يونان و تعاليم دين اسلام در شکلگيري اين قاعده نزد حکماي مسلمان نقش بسزايي داشته است. نوشتار حاضر در پي ريشه‌يابي تحليلي اين قاعده است و بنظر ميرسد تحليل مفهومي هريک از اصطلاحات بکار رفته در اين قاعده، ياري‌رسان محقق در نتيجه‌گيري بهتر و عميقتر باشد.
The problem of the identity of existence and quiddity in Almighty Necessary has been referred to as the identity of existence and quiddity in the Truth in the works of Muslim philosophers and is dealt with as a philosophical principle. The great figures of Islamic philosophy have provided different interpretations of this principle and derived various consequences from it. Undoubtedly, the ideas of Greek philosophers and the teachings of Islam have played a significant role in the development of this principle by Muslim philosophers. The present paper intends to analyze the roots and origins of this principle, and it appears that a conceptual analysis of the technical terms used there could help researchers to derive better and more profound conclusions from this principle.
آشتياني، سيدجلال‌الدين، شرح فصوص الحکمة، تحقيق و ويرايش محمد ملکي، چ1، تهران، انتشارات علمي و فرهنگي، چ1، 1387.#
ابن‌سينا، الشفاء(الهيات)، تصحيح سعيد زايد، قم، مكتبة آيةالله المرعشي، 1404.ق.#
ابن‌سينا، النجاة، مقدمه و تصحيح محمد تقي دانش‌پژوه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چ2، 1379.#
ارسطو، متافيزيک، ترجمه شرف‌الدين خراساني، تهران، انتشارات حكمت، چ3، 1384.#
ابن‌ابي‌الحديد، شرح نهج البلاغة، قم، مكتبة آيةالله المرعشي، ج6، 1378.#
پورجوادي، نصرالله، درآمدي بر فلسفه افلوطين، تهران، انجمن فلسفه ايران، 1358.#
جوادي آملي، عبدالله، رحيق مختوم، تنظيم و تدوين حميد پارسانيا، قم، مرکز نشر إسراء، چ4، ج2، 1389.#
رضي، سيد شريف، نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتي، تهران، انتشارات پيام عدالت، چ3، 1392.#
سهروردي، شيخ شهاب‌الدين، مجموعه مصنفات شيخ اشراق، تصحيح و مقدمه هانري كربن و سيد حسين نصر و نجفقلي حبيبي، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي، چ2، 1375.#
صابري، عزيزالله فياض، پژوهشي در فلسفه اسلامي، قم، مؤسسه بوستان کتاب، چ1، 1388.#
صليبا، جميل؛ صانعي دره بيدي، منوچهر، فرهنگ‌نامه فلسفي، تهران، انتشارات حكمت، چ1، 1366.#
طباطبايي، محمدحسين، بداية الحکمة، ترجمه و شرح علي شيرواني، قم، بوستان کتاب، چ12، ج2، 1389.#
طباطبايي، محمدحسين، بداية الحکمة، ترجمه و شرح علي شيرواني، قم، بوستان کتاب، چ4، ج1، 1389.#
طباطبايي، محمدحسين، نهاية الحکمة، ترجمه و شرح علي شيرواني، قم، بوستان کتاب، چ6، ج1، 1390.#
فارابي، ابونصر، رسائل فلسفي، ترجمه سعيد رحيميان، تهاران، انتشارات علمي و فرهنگي، چ1، 1387.#
فارابي، ابونصر؛ غازاني السيد اسماعيل، فصوص الحكمة و شرحه، مقدمه و تحقيق علي اوجبي، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگي، چ1، 1381.#
کاپلستون، فردريک، تاريخ فلسفه، ترجمه سيدجلال‌الدين مجتبوي، تهران، انتشارات علمي و فرهنگي و انتشارات سروش، ج1، 1375.#
مجلسي، محمد باقر، بحار الأنوار، بيروت، مؤسسة الوفاء، ج3، 1404.ق.#
مختاري مازندراني، حسين، صفات جمال و جلال خدا در نهج‌البلاغه، قم، دفتر تبليغات اسلامي، 1374.#
ملاصدرا، الحكمة المتعالية في الاسفار العقلية الاربعة، بيروت، دار احياء التراث، چ3، 1981م.#