مقايسه تطبيقي مفهوم کون وفساد نزد ارسطو و ابن‌سينا
محورهای موضوعی : پیوند اندیشۀ فیلسوفان و مکاتب فلسفی با زمانه و شرایط اجتماعی و فکری
1 - دانشگاه ولي‌عصر (عج) رفسنجان
کلید واژه: کون فساد استحاله نمو و ذبول عناصر چهارگانه ارسطو ابن‌سينا,
چکیده مقاله :
رساله کون و فساد از گروه رساله‌هاي مربوط به طبيعت است که ارسطو آن را در حدود سالهاي 347 تا 335 قبل از ميلاد تأليف کرده است. اين رساله مشتمل بر دو کتاب ميباشد: در کتاب اول ارسطو کون و فساد را خصوصيت اساسي اجسام تحت‌القمر معرفي کرده است. استحاله، نمو و ذبول، مماسه، فعل و انفعال و اختلاط، از ديگر خصوصيات اجسام تحت‌القمر هستند که کاملاً از نگاه ارسطو از يکديگر متمايز ميباشند. ارسطو کون و فساد مطلق را رد ميکند و نظريه امپدوکلس که کون و فساد را با استحاله يکي گرفته است نيز مورد انتقاد قرار ميدهد. کتاب دوم عمدتاً به بررسي عميق چهار عنصر اوليه (آب، خاک، هوا و آتش)، ماهيت آنها و نحوه تبدل متقابل آنها اختصاص دارد. ارسطو معتقد است که عناصر نخستين بصورت مستدير از يکديگر بوجود مي‌آيند و هيچکدام بر ديگري مقدم نيست. ابن‌سينا موجودات عالم را به چهار دسته عقول يا ملائکه، نفوس ملکي و اجرام فلکي، و اجسام عالم کون و فساد تقسيم کرده است. او امتياز وجودي بين مجردات و موجوداتي که توأم با ماده‌اند و در حال کون و فسادند را با امتياز نجومي بين افلاک و عالم تحت‌القمر منطبق ساخته که در اين موضوع از ارسطو پيروي کرده است. در نوشتار حاضر موضوع کون و فساد در اجسام از نگاه ارسطو و ابن‌سينا مورد تحليل قرار ميگيرد و ميزان تأثيرپذيري ابن‌سينا از ارسطو و نيز ابداعت شيخ‌الرئيس در اين زمينه مورد بررسي قرار ميگيرد.
The treatise On Generation and Corruption is one of the treatises on nature which Aristotle wrote in about 347-335 BC. This treatise consists of two books: in the first one, Aristotle introduces generation and corruption as two basic properties of sublunary bodies. The other properties of sublunary bodies include transformation, growth and shrinking, contact, action and interaction, and mixing, which are completely distinct from each other in Aristotle’s view. He rejects absolute generation and corruption and criticizes Empedocles’ theory of equating them with transformation. The second book is mainly devoted to a profound investigation of the four primary elements (water, earth, air, and fire), their nature, and the quality of their changing into each other. Aristotle believes that these elements come into being in a cyclical fashion and none is prior to the other. Ibn Sina divided the existents of the world into four groups of intellects or angels, angelic souls, spherical bodies, and the bodies of the world of generation and corruption. He matched the ontological distinction between immaterial beings and those beings which are coupled with matter and are subject to generation and corruption with the astronomical distinction between the spheres and the sublunary world. Ibn Sina followed Aristotle in this regard. In this paper, the authors analyze the concept of generation and corruption in bodies from the viewpoints of Aristotle and Ibn Sina. They also examine the extent of Aristotle’s influence over Ibn Sina concerning generation and corruption, as well as the latter’s innovations in this regard.
ابن‌سينا، الاشارات و التنبيهات، ترجمه حسن ملکشاهي، مرکز نشر دانشگاهي، تهران، 1377. #
ابن‌سينا، دانشنامه علائي (بخش الهيات) همدان، انجمن آثار و مفاخر فرهنگي و دانشگاه بوعلي سينا، چ2، 1383. #
ابن‌سينا، طبيعيات شفا، ترجمه ابراهيم دادجو، تهران، انتشارات اميرکبير، 1376. #
ابن‌سينا، القانون في الطب، ترجمه عبدالرحمن شرف کندي، تهران، انتشارات سروش، 1376. #
ارسطو، فن سماء طبيعي، ترجمه محمد علي فروغي، تهران، چاپخانه مجلس، 1316. #
ارسطو، در کون و فساد، ترجمه اسماعيل سعادت، تهران، مرکز نشر دانشگاهي، 1377. #
نصر سيد حسين، نظر متفکران اسلامي درباره طبيعت، تهران، انتشارات خوارزمي، 1359. #
مسگري، احمد؛ عسکري، علي‌اکبر، ماده اولي و تبيين کون و فساد در فلسفه ارسطو»، دوره 40، ش1، تابستان و پاييز 1391. #
The Works of Aristotle, translated in to English, vol. II, de Generatione et Corroptione, by Harold H. Joachim, Oxford. #