A Comparison of Perfect Nature in Islamic Philosophy with Fravashī in Khosravani Wisdom
Subject Areas : Connection of philosophers’ views and philosophical schools with the social and philosophical conditions of the time
Maryam
Asadian
1
Babak Alikhani
Alikhani
2
Keywords: perfect nature fravashī Illuminationist philosophy Sadrian philosophy Khosravani wisdom ,
Abstract :
The concept of perfect nature (ṭabā ‘tāmm) has been derived from a Hermetic anecdote and, according to Illuminationists, is among nūrī (luminous) and archetypal truths. The union of the soul and archetype (intellect) is possible through purification, asceticism, and liberation from intermediate and immaterial worlds. This view, which was also shared by Abu’l-Brakāt al-Baghdādī and some others before Suhrawardī, was explained and interpreted by Mullā Ṣadrā and his students. Mullā Ṣadrā believed that perfect nature is a single intellectual form and the highest level of Man’s existence which enjoys the highest degree of immateriality. He called this level the “Holy Spirit” and emphasized that there is no difference between the soul and perfect nature and, basically, the whole identity of the human soil originates in their perfect nature. Although perfect nature is closely related to Hermetic teachings, one cannot ignore its Khosravani roots. In Mazdayasnan teachings, reference has been made to the states and modes of the soul, the most supreme of which is Fravashī or Farvahar. Fravashī is the heavenly essence or an aspect of Mīnuy-e Xerad (or spirit of wisdom) which reveals itself to ascetics and teaches them religious principles. In the present paper, after examining the views of Islamic philosophers regarding perfect nature, the authors have tried to demonstrate that this concept is rooted in the pre-eternal essence of wisdom, which, in conformity with Suhrawardī’s etymology of both Eastern (Khosravani) and Western (Hermetic) branches of philosophy, is among the most fundamental principles of epistemology. In fact, in order to attain his own illuminationist purpose, which is to revive the pre-eternal substance through posing the concept of perfect nature, Suhrawardī has brought Khosravani and Hermetic philosophies together. Mullā Ṣadrā has also advocated him in this regard.
ابن‌سینا (1363) المبدأ و المعاد، بکوشش عبداللّه نورانی، تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مك‌لين.
افلاطون (1380) دوره آثار، ترجمه محمدحسن لطفي، تهران: انتشارات خوارزمي، جلد3.
افلوطين اثولوجیا؛ ترجمۀ عربی ابن‌ناعمۀ حمصی از تاسوعات فلوطین (1388) ترجمه و شرح حسن ملکشاهی، تهران: انتشارات سروش.
آموزگار، ژاله؛ ژينيو، فيليپ (1372) ترجمه ارداويرافنامه، تهران: انتشارات معين و انجمن ايرانشناسي فرانسه.
البحرانی، سید هاشم (1416ق) البرهان فی التفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت.
بغدادی، ابوالبرکات (1358) المعتبر فی الحکمة، بکوشش زین‌العابدین موسوی و تعلیق سلیمان بدوی، حیدرآباد دکن.
بویس، مری (1393) تاریخ کیش زرتشت، ترجمۀ همایون صنعتی‌زاده، تهران: نشر گستره.
پورداود، ابراهیم (1394) گاتها (کهن‌ترین بخش اوستا)، تهران: انتشارات اساطیر.
پورداود، ابراهیم (1394) یشتها، تهران: انتشارات اساطیر، جلد1 و 2.
پورنامداریان، تقی (1383) رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
تفضلی، احمد (1391) ترجمۀ مینوی خرد، تهران: نشر طوس.
رازی، فخرالدّین (1407ق) المباحث العالية، بیروت: دارالکتاب العربی.
رازی، فخرالدّین (1420ق) مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
زارع، زهرا (1397) «نقدي بر تبارشناسی اشراقیان»، جاويدان خرد، تهران: نشر هرمس.
زرشناس، زهره (1385) «دئنا در نوشته‌های سغدی»، نامۀ انجمن، شمارۀ 21.
ژینيو، فیلیپ (1395) انسان و کیهان در ایران باستان، ترجمۀ لیندا گودرزی، تهران: نشر ماهی.
سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1380) مجموعه مصنّفات شيخ اشراق، تصحیح و تحشیۀ هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1396) پرتونامۀ سلیمانشاهی و بستان‌القلوب، تصحیح و توضیح بابک عالیخانی، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
شاکد، شائول (1381) از ایران زردشتی تا اسلام، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران: انتشارات ققنوس.
شهرزوری، شمس‌الدین محمد (1383) رسائل الشجرة الهية فی علوم الحقایق الربانيّة، تصحیح نجفقلی حبیبی، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
شیرازی، قطب‌الدین (1383) شرح حکمة‌الاشراق، باهتمام عبداللّه نورانی و مهدی محقّق، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
عالیخانی، بابک (1379) بررسی لطایف عرفانی در نصوص عتیق اوستایی، تهران: هرمس.
عالیخانی، بابک (1394) «خمیرۀ ازلی در نزد سهروردی و رنه گنون»، جاویدان خرد، شمارۀ 27، ص 91-112.
فارابی، ابونصر (1966.م) عیون‌المسائل، بتحقیق احمد ناجی الجمالی، قاهره: مطبعة‌السعادة.
فان بلادل، کوین (1393) هرمس عربی از حکیم کافر کیش تا پیامبر دانش، ترجمۀ محمد میرزایی، تهران: انتشارات نگاه معاصر.
فرنبغ‌دادگی (1395) بندهش، ترجمۀ مهرداد بهار، تهران: نشر طوس.
قشيری، عبدالکريم (1991م) رسالۀ قشيريه، بيروت: دارالخير.
کاشانی، عزالدین محمود (1376) مصباح‌الهدایه و مفتاح‌الکفایه، مقدمه، تصحیح و توضیحات عفت کرباسی و محمَّد برزگر خالقی، تهران.
كاشفي سبزواري، ملاحسين واعظ (1350) فتوت‌نامه سلطاني، باهتمام محمدجعفر محجوب، تهران: بنياد فرهنگ ايران.
کربن، هانری (1369) فلسفۀ تطبیقی، ترجمۀ جواد طباطبایی، تهران: نشر طوس.
کربن، هانری (1384) روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان: (بن‌مایه‌های زرتشتی در فلسفه سهروردی)، ترجمۀ ع. روح‌بخشیان، تهران: انتشارات اساطیر.
کربن، هانری (1391) اسلام در سرزمین ایران، (سهروردی و افلاطونیان ایران)، ترجمۀ رضا کوهکن، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، جلد2.
کربن، هانری (1392) ابن‌سینا و تمثیل عرفانی، ترجمۀ انشاءاللّه رحمتی، تهران: نشر سوفیا.
کربن، هانری (1395) ارض ملکوت، ترجمۀ انشاءاللّه رحمتی، تهران: نشر سوفیا.
گنون، رنه (1397) انسان و صیروت او بنا بر ودانته، ترجمۀ بابک عالیخانی و کامران ساسانی، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
المجریطی، ابی القاسم مسلمه بن احمد (1933.م) غاية‌الحکیم و احق النتیجتین، تحقیق هلموت ریتر، چاپ لایپزیک و برلین.
مجلسی، محمدباقر (بي‌تا) بحارالانوار، تهران: دارالکتب الاسلاميه.
مصباح الشريعة (1400ق) منسوب به امام صادق(ع)، بيروت: مؤسسه الاعلمي للمطبوعات.
معین، محمَّد (1328)، «حکمت اشراق و فرهنگ ایران»، مجلۀ آموزش و پرورش، سال24، شماره 6.
ملاصدرا (1362) اللمعات المشرقية فی الفنون المنطقية (منطق نوین)، ترجمه و شرح عبدالحسین مشکوة‌الدینی، تهران: انتشارات آگاه.
ملاصدرا (1981 .م) الحکمة المتعالية فی الاسفار الاربعة العقلية، بیروت: دار احیاء التراث العربی، جلد 2 و8.
نسفی، عزالدین (1379) الانسان الکامل، پیشگفتار هانری کربن، تصحیح ماریژان موله، ترجمه و مقدمه سیدضیاءالدین دهشیری، تهران: انتشارات طهوری.
نصر، سیدحسین (1377) نظر متفکران اسلامی دربارۀ طبیعت، تهران: انتشارات خوارزمی.
نصر، سیدحسین (1383) معارف اسلامی در جهان معاصر، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
همدانی، عین‌القضاة (1392) تمهیدات، مقدمه و تصحیح عفیف عسیران، تهران: انتشارات منوچهری.