زندگي هماهنگ با طبيعت از نظر سه فيلسوف رواقي؛ سنکا، اپيکتتوس و مارکوس اورليوس
محورهای موضوعی : اندیشه‌های حکمی و فلسفی ایران باستانمحمدجواد اسماعيلي 1 , سينا مشايخي 2 *
1 - مؤسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران
2 - علوم انساني
کلید واژه: رواقيان زندگي هماهنگ با طبيعت صيانت ذات سنکا اپيکتتوس اورليوس,
چکیده مقاله :
«زندگي هماهنگ با طبيعت» شعار اصلي فلسفة رواقي است. همچنين اين مفهوم پيوند ميان طبيعيات و اخلاق را در آراء رواقيان بخوبي نمايان ميسازد. تحقيق در باب ريشه‌هاي اين مفهوم در آراء رواقيان از «زنون کيتيومي» مؤسس مکتب رواقي تا «مارکوس اورليوس» آخرين فيلسوف رواقي، از بسط يافتن گسترة معاني «هماهنگي با طبيعت» حکايت دارد: 1) طبيعت فردي، بمعناي هماهنگي با قوة عاقله؛ 2) طبيعت کلي، بمعناي هماهنگي با تقدير و اموري که در اختيار ما نيستند؛ 3) طبيعت اجتماعي، بمعناي هماهنگي با اجتماع و قوانين اجتماعي. جالب توجه است که در اخلاق رواقيان براي هرکدام از اين گستره‌ها، از اصطلاحات ناظر به طبيعيات استفاده شده است؛ بعنوان مثال، مفاهيم صيانت ذات، مهرباني، عقل سليم و مشيت الهي در جهان. مسئلة اصلي در اين تحقيق، کارکردهاي «زندگي هماهنگ با طبيعت» در اخلاق رواقي است. از اينرو، بررسي ما در آراء سه فيلسوف رواقي ـ سنکا، اپيکتتوس و اورليوس ـ بر پاية منابع موجود از ايشان، صورت گرفته است. در پايان نيز بعنوان نتيجه‌گيري چنين خواهد آمد که تلاش رواقيان، بخصوص اين سه فيلسوف، در جهت تأکيد بر مفهوم رواقي «زندگي هماهنگ با طبيعت» براي ايجاد پيوند ميان نظم درون انسان و نظم کلّ طبيعت و اجتماع است، زيرا در فلسفة رواقي، انسان جزئي از کلّ است و با اين ارتباط ميبايست به هماهنگي و سعادت خود، اجتماع و کلّ کمک کند.
The main slogan of Stoic philosophy is “Life in Harmony with Nature”, which also signifies the unity between physics and ethics in stoics’ ideas. The study of the roots of this slogan in the view of Stoic philosophers; from Zeno of Cilium, the founder of Stoic philosophy to Marcus, Aurelius, the last Stoic philosophers, indicates the expansion of the semantic domain of “Life in Harmony with Nature”, as follows: 1) individual nature in the sense of harmony with the rational faculty; 2) general nature in the sense of harmony with fate and those affairs which are beyond our control, and 3) social nature in the sense of harmony with society and social laws. Interestingly enough, in Stoic ethics there are some terms for each of these semantic domains in relation to natural sciences; for example, self-preservation, kindness, common sense, and providence in the world. This paper mainly focuses on the problem of functions of “Life in Harmony with Nature” in Stoic ethics based on the ideas of Seneca, Epictetus, and Aurelius as recorded in their existing works. Finally, it concludes that Stoic philosophers, particularly the three mentioned above, mainly emphasize the Stoic concept of “Life in Harmony with Nature” in order to create a unity between Man’s inner order and the general order of nature and society. This is because, in this school of philosophy, Man is a part of the whole and must use this relationship in order to attain happiness and harmony between themselves, society, and the whole.
ارمسن، جاناتان ري، دانشنامة ملخص فلسفه و فيلسوفان غرب فيلسوفان يونان و روم، ترجمة امير جلال‌الدين اعلم، انتشارات بوستان توحيد، 1378. #
اسماعيلي، محمدجواد؛ مشايخي، سينا، «نظريه اتصال در طبيعيات رواقي»، فصلنامه تاريخ فلسفه، س5، ش1، 1394. #
بدوي، عبدالرحمن، مخطوطات أرسطو في العربيه ويليه مقاله اللام و کتاب المقولات لأرسطو، دار بيبليون باريس، 2008.م. #
برن، ژان، فلسفة رواقي، ترجمة سيد ابوالقاسم حسيني، تهران، انتشارات سيمرغ و اميركبير، 1362. #
بريه، اميل، تاريخ فلسفه، ترجمه عليمراد داوودي، تهران، مركز نشر دانشگاهي، 1374. #
صديق بهزادي، ماندانا، شيوه‌نامه ضبط اعلام انگليسي در فارسي، تهران، مرکز نشر دانشگاهي، 1375. #
فروغي، محمدعلي، سير حکمت در اروپا، تهران، انتشارات زوار، 1344. #
فورلي، ديويد، تاريخ فلسفه راتلج: از ارسطو تا آگوستين، ترجمه علي معظمي، تهران، انتشارات کيسا، 1392. #
کاپلستون، فردريک، تاريخ فلسفه يونان و روم، ج1، ترجمة جلال‌الدين مجتبوي، تهران، انتشارات علمي فرهنگي، 1362. #
مشايخي، سينا، «تکليف از نظر رواقيان متأخر با تأکيد بر آراء اپيکتتوس و مارکوس اورليوس»، پايان‌نامه کارشناسي ارشد فلسفه اخلاق، دانشگاه پيام نور، 1389. #
Alexander of Aphrodisias, Alexander of Aphrodisias: On the Soul: Part I: Soul as Form of the Body Parts of the Soul, Nourishment and Perception, translated by Victor Caston, Bloomsbury, 2014. #
Aurelius, A., M., Meditations , G., Long, Article Publication, 2008. #
Bartsch, S., and Schiesaro, A., The Cambridge Companion to Seneca, Cambridge: Cambridge University Press, 2015. #
Braund, S., “Seneca Multiplex: The Phases (and Phrases) of Seneca’s Life and Works”, in The Cambridge Companion to Seneca, Cambridge: Cambridge University Press, 2015. #
Cicero, de Finibus, Latin text with facing English translation by H. Harris Rackham, Harvard University Press, 1931. #
Diogenes Laërtius, Lives and Opinions of Eminent Philosophers, Robert Drew Hicks, Harvard University Press, 1959. #
Epictetus, Discourses, A., Carter, Article Publication, 2007. #
Epictetus, the Enchiridion, or Manual, A., Carter, Article Publication, 2007. #
Fisher, Ch., Prosoche: Illuminating the Path of the Prokopton, at: http://www.traditionalstoicism.com/2015/12/18/prosoche-illuminating-the-path-of-the-prokopton/ . #
Gill, C.,”The School in the Roman Imperial Period”, in The Cambridge Companion to the Stoics, Cambridge University Press, 2003. #
Haines, C., the Communings with Himself of Marcus Aurelius Antoninus Emperor of Rome, London: William Heinemann Publication, 1953. #
Holowchak, A., M., The Stoics: A Guide for the Perplexed, Continuum International Publishing Group, 2008. #
Inwood, B., the Cambridge Companion to the Stoics, University of Toronto Publication, 2003. #
Inwood, Brad & Lloyd, P., The Stoics Reader-Selected Writings and Testimonia, translated by Brad Inwood & Lloyd, P. Gerson, Hackett Publishing Company, Inc, 2008. #
Kittel, G. & Friedrich, G., Theological Dictionary of the New Testament, translator Geoffrey W. Bromiley, Publisher Eerdmans, 1974. #
Long, A., Epictetus, a Stoic and Socratic Guide to Life, Department of Classics, University of California, and Berkeley Publication, 2004. #
Long, A., Sedley, D., the Hellenistic Philosophers, Cambridge University Press, 1992. #
Seal, C., “Theory and Practice in Seneca’s Writings”, in The Cambridge Companion to Seneca, Cambridge: Cambridge University Press, 2015. #
Seddon, K., Epictetus, Encyclopedia of Pilosophy, at: http://www.iep.utm.edu/epictetu/, 2005. #
Seddon, K., Epictetus’ Handbook and the Tablet of Cebes, Routledge Publication, 2005. #
Seddon, K., De Vita Beata, Lyptzick, 1496. #
Seddon, K., Of a Happy Life, translated by Aubrey Stewart, Bohn’s Classical Library Edition of L. Annaeus Seneca, Minor Dialogs Together with the Dialog "On Clemency"; George Bell and Sons, London, 1900. #
Seddon, K., Moral Essays, translated by Basore, J., William Heinemann LTD, 1928. #
Seddon, K., Moral Essays, Vols. I-III, trans. John W. Basadore, Loeb Classical Library, Cambridge, MA: Harvard University Press, 1998-2001. #
Seneca, Letters, vols. I-III, trans. Richard M. Gummere, Loeb Classical Library, Cambridge, MA: Harvard University Press, 2000-2. #
Seneca, On the Shortness of Life, translated by Costa, C., Penguin Publications, 2005. #
Sharples, R., Stoics, Epicureans and Sceptics, an Introduction to Hellenistic Philosophy, Routledge Publication, 1996. #
Stacey, P., Roman Monarchy and the Renaissance Prince, Cambridge University Press, 2007. #
Tacitus, the Annals of Imperial Rome, translated by Alfred John Church and William Jackson Brodribb, New York: Barnes & Noble, 2007.
Williams, G., D., The Cosmic Viewpoint: A Study of Seneca’s Natural Questions, Oxford University Press, 2015. #
Wilson, E.R., The Greatest Empire: A Life of Seneca, Oxford: Oxford University Press. #
Seneca, Epictetus, and Marcus Aurelius on “Living in Agreement with Nature”, 2014. #